Δημήτριος ο Μυροβλήτης

(Θεσσαλονίκη 280 – 304 μ.Χ.). Άγιος της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. Προερχόταν από ευγενή οικογένεια της Θεσσαλονίκης και έλαβε όλα τα εφόδια για μια πετυχημένη σταδιοδρομία. Νέος ακόμα κατέλαβε ανώτερα πολιτικά και στρατιωτικά αξιώματα, αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να δεχτεί τη χριστιανική πίστη και να γίνει o ίδιος διδάσκαλος του χριστιανισμού, κυρίως στους νέους. Σε μια τέτοια συγκέντρωση μέσα στη Χαλκευτική Στοά της Θεσσαλονίκης, όπου συνήθως δίδασκε, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στη φυλακή, αφού αρνήθηκε να αποκηρύξει την πίστη του. Ο θάνατος του αγίου συνδέεται με τη νίκη του μαθητή του Νέστορα απέναντι στον μεγάλο παλαιστή της εποχής του, τον Λυαίο. Από τη φυλακή ο άγιος ευλόγησε και δυνάμωσε με την προσευχή του τον Νέστορα. Το αποτέλεσμα ήταν να θανατωθούν και ο Δ. και ο Νέστορας, με διαταγή του αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Η ταφή του Δ. έγινε στον τόπο του μαρτυρίου του, όπου, κατά την παράδοση, ανάβλυσε αμέσως μύρο· γι’ αυτό ονομάζεται και Μυροβλήτης. Το νεαρό της ηλικίας του, η καθαρότητα της ζωής του και ιδιαίτερα το γεγονός ότι υπήρξε χριστιανός διδάσκαλος των νέων, ανέδειξαν τον Δ. σε μεγάλη μορφή αγίου, που συνδέεται με τη γενέτειρά του Θεσσαλονίκη. Ο Δ. υμνήθηκε από τον 6o αι. και εξής όσο λίγοι άγιοι. Η γιορτή της μνήμης του (26 Οκτωβρίου) άρχιζε έξι ημέρες πριν και διαρκούσε οκτώ ημέρες, δηλαδή έως τις 3 Νοεμβρίου (κατά τον 14ο αι. διαρκούσε ολόκληρο μήνα). Ο εορτασμός ήταν πάνδημος και αποκτούσε οικουμενικό χαρακτήρα με τα Δημήτρια, μεγάλη εμποροπανήγυρη με συμμετοχή χριστιανών από όλα τα μέρη στα οποία ήταν γνωστός o άγιος. Χαρακτηριστικό της μεγάλης φήμης του ως αγίου είναι το γεγονός ότι o επίσκοπος Θεσσαλονίκης Νικόλαος Καβάσιλας (14ος αι.) κατηγορήθηκε ότι σε ένα εγκώμιό του παρουσίασε τον Μυροβλήτη ως ανώτερο από τον Πρόδρομο. Η εικόνα του αγίου Δ. είναι από τα πιο προσφιλή θέματα της χριστιανικής εικονογραφίας. Οι αρχαιότερες παραστάσεις του σώζονται σε ψηφιδωτά βασιλικής της Θεσσαλονίκης, η οποία είναι αφιερωμένη στο όνομά του. Η μορφή του αγίου Δημητρίου είναι από τα προσφιλή θέματα της χριστιανικής εικονογραφίας. Εδώ, ο άγιος Δημήτριος σε τοιχογραφία (τμήμα) του 1527, στη Μονή Αναπαυσά των Μετεώρων. Ο άγιος εικονίζεται με τη στρατιωτική του στολή.